به گزارش مشرق به نقل از ایسنا، در گذشته که تنوع مشاغل مثل امروز نبود انتخاب شغل برای فرزندان اغلب به صورت موروثی انجام می‌گرفت و فرزندان شغل پدر را انتخاب کرده و ادامه می‌دادند؛ در حال حاضر بنا به دلایل مختلفی کمتر اتفاق می‌افتد که فرزندان دنباله‌روی کار پدران خود باشند و جوانان اغلب در شرایطی قرار می‌گیرند که ناچار به انتخاب شرایط شغلی هستند.
بر اساس مطالعات صورت گرفته عوامل متعددی در انتخاب شغل مناسب تاثیرگذارند که از جمله آنها می توان به استعداد، علاقه فردی، عوامل اقتصادی و جایگاه اجتماعی اشاره کرد.
استعداد
یکی از عوامل موثر در موفقیت یا عدم موفقیت افراد در انتخاب مشاغل، استعداد است، بدون داشتن استعداد لازم در یک زمینه پیشرفتی حاصل نخواهد شد.
طبعا آگاهی از میزان و نوع استعداد افراد، کمک قابل توجهی به آنها خواهد کرد تا پیش‌بینی درستی از آینده انتخاب خود داشته باشند؛ به همین منظور آزمونهای استعدادسنجی وجود دارد که می‌تواند به فرد کمک کند استعدادهای واقعی خود را شناسایی کند.
در برخی اوقات دیده می‌شود که استعداد افراد و شناختهای آنها در مورد استعدادهای خود تحت تاثیر احساسات و علائق آنها قرار می‌گیرد مثلا فردی که به موسیقی علاقمندی شدیدی دارد ممکن است این علاقه را به حساب استعداد خود در زمینه موسیقی قلمداد کند بنابر این شناخت استعدادها از ملزومات اساسی انتخاب شغل است.
علاقه
علاقه و تمایل انسان در بسیاری از امور زندگی انسان سایه‌گستر است، افراد دوست ندارند به کارها و اموری بپردازند که علاقه و گرایشی به آنها ندارند. چه در مورد کارهای روزمره و چه در مورد شغل یا سایر فعالیت‌ها؛ در واقع علاقه و گرایش در انسان فعال کننده سیستم انگیزش فرد به شمار می‌رود زیرا انسان بدون علاقه انگیزه‌ای برای انجام یک فعالیت نخواهد داشت.
ممکن است برخی افراد تصور کنند زمانی که شروع به فعالیت کردند کم‌کم احساس علاقه و تمایل نیز در آنها به وجود خواهد آمد اما در واقع چنین مساله‌ای باید در آغاز پیش‌بینی شود زیرا فقدان علاقه اولیه ممکن است افزایش نارضایتی از فعالیت مورد نظر و ناراحتی‌های جانبی آن را در پی داشته باشد.
فرصت‌های شغلی
در برخی جوامع و از جمله ایران، تمامی رشته‌های شغلی از فرصت‌های برابری برخوردار نیستند به طور کلی فرصت شغلی برای کلیه مشاغل پائین است اما تفاوت‌هایی بین مشاغل مختلف از این لحاظ وجود دارد.آشنایی با فرصت‌های شغل انتخابی، عامل مهمی است که باید مدنظر قرار گیرد، کسی که در زمینه خاصی مهارت می‌بیند و پایه‌ها و مراحل رسیدن به آن شغل را طرح‌ریزی و طی می‌کند باید مساله فرصت‌های شغلی را نیز در نظر بگیرید تا از اتلاف وقت و نیروی خود جلوگیری کند.
عوامل اقتصادی
میزان بازده و کارآیی یک شغل حائز اهمیت فراوانی است و در واقع هدف عمده انتخاب شغل دستیابی به درآمد حاصل از آن است، بالا بردن بازده و کارایی اقتصادی برخی مشاغل توجه افراد را به خود جلب می‌کند و موجب گرایش افراد به آن زمینه‌ها می شود.
جایگاه اجتماعی
تقریبا تمام افراد تمایل دارند شغلی داشته باشند که از جایگاه اجتماعی خوبی برخوردار باشند هر چند در عمل بنا به تاثیر عوامل متعدد دیگر ممکن است این تمایل به واقعیت نرسد اما افرادی که این مساله در اولویت قرار می دهند منتظر چنین موقعیت‌هایی بوده و با توجه به شرایط فردی تلاش می‌کنند چنین شرایطی را برای خود مهیا کنند.
نباید از نظر دور داشت که توجه و تاکید زیاد بر روی عامل جایگاه اجتماعی گاه مشکل بیکاری را افزایش می دهد چرا که هر از گاهی به دلیل شرایط اجتماعی و اقتصادی، رشته‌ها و مشاغلی در جایگاه اجتماعی بالاتر قرار می گیرند که موجب جاری شدن خیل عظیم افراد به سمت این رشته و مشاغل می شوند.
انتخاب رشته
آنچه مسلم است برای انتخاب رشته تحصیلی و رشته شغلی مناسب هر فرد باید علاقه، مهارت، انگیزه و ارزشهای شخصی خود را کشف کند.یکی از روشها این است که مختصری از عملکرد و فعالیت روزانه خود در مدرسه، خانه و همچنین سرگرمی و ورزش مورد علاقه خود را یادداشت کنیم؛ روش دیگر برای کشف استعدادها، ارزشیابی در جریان یک مشاوره است به طوری که در جریان مشاوره، جنبه‌های بسیار زیادی از شخصیت و امکانات ما مطالعه می شود.
مهم ترین اقدام در جریان مشاوره تحصیلی، پیدا کردن و شفاف کردن توانمندیهای فردی و شخصی است، مشاوره از طریق مطالعه تاریخچه زندگی، بررسی نمرات دوره ابتدایی، راهنمایی، متوسطه و پیش دانشگاهی فرد و مصاحبه با وی کمک می کند تا فرد توانمندیهای خود را بشناسد و به سمت مسیری راهنمایی شود که بیشترین احتمال موفقیت را دارد.
در این جریان، نظرات دقیق و صحیح والدین نیز بیشترین کمک را در کشف استعدادهای طبیعی فرد می کند.
موضوعات مورد علاقه، عامل موثر دیگری برای انتخاب رشته تحصیلی و شغلی به شمار می رود، نوع شخصیت و ماهیت عواطف نیز باید با رشته تحصیلی و شغل آینده متناسب و منطبق باشد.
نقش و مسئولیت والدین در انتخاب رشته تحصیلی و شغلی نیز حایز اهمیت است چرا که والدین در این راه نقش تشویق کننده و حمایتگر را دارند و احتمال موفقیت جوانان با حمایت آنها بیشتر می شود اما متاسفانه بارها پیش آمده است که خانواده‌ها نقش سازنده خود را در انتخابهای جوانان ایفا نمی کنند در حالی که از والدین انتظار می رود شناخت و کشف علایق، نگرشها و استعدادهای جوانان را جدی بگیرند.
ملاکهای انتخاب شغل در اسلام
در دین اسلام، تلاش برای تکفل امور خانواده مانند جهاد قلمداد شده و بسیار مورد ستایش است اما در این تلاش برای رفع حوایج خود و افراد تحت تکفل نمی توان هر شغل و مسلکی را پذیرا شد.
دین اسلام تاکید و توجه بسیاری به امور تولیدی دارد که به سود بشر باشد و از خرید و فروش اموال و کالاها و اموری که فسادآور و ضد بشری بوده و به روش باطل و نادرست کسب درآمد می کند امر به اجتناب کرده است.
از منظر اسلام کسب و کار و روزی حلالی که موجب خسارت به دیگران نشود و تقویت بنیان جامعه، خانواده و رونق تولید و اشتغال کشور و رشد و توسعه اقتصاد را به دنبال داشته باشد مورد احترام است.
در هر حال برای انتخاب یک شغل مناسب باید مجموعه‌ای از عوامل پیشگفته را در نظر گرفت و تنها یک عامل و ملاک را محور انتخاب و تصمیم‌گیری مهم در زندگی و شغل آینده قرار نداد.
امروزه اهمیت شغل و ضرورت داشتن آن در زندگی انسان بر کسی پوشیده نیست و در حقیقت شغل یکی از عوامل موثر در تصمیم‌گیریهای اساسی و سرنوشت‌ساز انسان به شمار می رود.
